Makine Daireleri

MAKİNE DAİRELERİNİN TASARIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KONULAR:

 1. Mak. Dairesi Yeri :  Genel yerleşim planı içerisinde, görünüş olarak yalnızca giriş merdiveni veya kapaktan ibaret olup, tamamen yeraltında kaldığından görünmemekte; böylelikle de arazi yerleşiminde mimariyi önemli ölçüde etkilememektedir. Yürüme terası, havuz kenar şezlong alanı gibi zaten yapılacak yerlerin altında yapılmasında bir çok fayda vardır. Böylelikle içeriye su gelme ihtimali azalır, tavan yapım masrafı olmaz, tavan seviyesi yükselir, üstteki zeminin de sağlam temeli olmuş olur. Çim ve bitki bölgelerinin altında yapılırsa, mecburen tavanın üst seviyesi en az 30 cm çimden aşağıda olmalıdır; bu da makine dairesini daha da aşağı seviyeye çekmeye sebep olur. Ayrıca bitkilerin sulanmasından da negatif etkilenir.

Makine dairelerinin ilgili yapı ile planda bitişik ve tek radyal temel üzerinde olmasında büyük fayda vardır. Yüzme havuzlarında makine dairesinin bir duvarı havuz, diğer bir duvarı denge deposu ile bitişik olmasında hem ekonomik ve hem de tesisat, ekipman yerleşimi gibi önemli faydalar vardır.

Eğimli arazilerde, makine dairelerini arazinin alt tarafına yapmak ve pencere bırakmakta fayda vardır. Makine dairelerinden çıkacak ekipman ve motor gürültülerinin, çeşitli gazların, kimyasal kokuların vb. olumsuz faktörlerin çevreyle etkileşimlerini de dikkate almak gerek. Bu amaçla, tüm makine dairelerini(yüzme havuzu, atıksu arıtma tesisleri, su arıtma sistemleri, hidrofor odaları, jeneratör odaları vs.) mümkün olduğunca yaşam mekanlarından uzakta yapmakta fayda vardır. 

Villalarda : Bahçede uygun bir yere, bahçe ayak basma seviyesinin(yerin) altında, mümkün olduğunca büyük bir makine dairesi yapılması en doğrusudur. Mevcut ekipmanlara zaman içerisinde yenileri ekleneceği de düşünülerek tasarlanmalıdır. Villadaki ekipmanların özellikle de yaşam mekanına, bodrum kata kurulabilcek tüm ekipmanların mümkün olduğunca hepsini buraya kurmakta büyük fayda vardır. Böylelikle hem çocuklar ulaşamaz ve hem de oluşabilecek yangın, patlama ve kazalar gibi tehlikeler yaşam mekanından olabildiğince uzaklaştırılmış olunur. Ayrıca ekipmanlar için gelen servis, bakım, yenileme vb. çalışmalar da yine yaşam mekanından uzakta olmuş olur.   Su arıtma cihazları ve sarf malzemeleri;  ev kullanım suyu hidroforu;  bahçe sulama hidroforu;   yüzme havuzu ve süs havuzu pompa filtre ve diğer ekipmanları;  yangın pompa, hidrofor ve diğer ekipmanları;  kalorifer kazanı ve diğer ısıtma ekipmanları;   jeneratör; vb. tüm ekipmanlar ve bunlara ait elektrik pano ve kabloları bu makine dairesine yerleştirilmelidir. Makine dairesinde cihazların birbirleriyle etkileşimleri dikkate alınmalı, gerekli havalandırma tesisatı yaparak nemlenmeyi önlemelidir. Ayrıca su baskınları önemle dikkate alınmalı ve ona göre tasarlanmalıdır. Makine dairesi dış kısmı komple su izolasyonu yapılmalıdır. Üzeri gezinti alanı, kamelya yeri, çim alanı vb. olarak kullanılabilir.

2. Nem ve havalandırma :  Makine dairesi içerisi nemsiz, kuru olmalıdır. Nemli ortamda pompa, elektrik pano içi gibi metal ekipmanlar çürüyecek bu da uzun vadede ciddi masraflar açacaktır. Makine Dairleri soğuk olduğundan tabana “Soğuk Nem” çöker ve tabandaki pompaları çürütür. Bunu önlemek amacıyla tabandan temiz hava girip yukardan çıkacak şekilde iki yönlü havalandırma yapılmalıdır. Su depoları ve yüzme havuzlarında denge deposu giriş penceresi makine dairesine açılıyorsa kalıcı olarak kapatılmalı ve üstten kapak yeri açılmalıdır. Su depoları ve denge deposu içerisinde buharlaşmadan dolayı oluşan nem makine dairesi içerisine dolmaktadır.  En önemli konulardan biri nemdir. Depo içindeki şamandırada arıza olması durumunda veya yağmur suları vb depo içine dolduğunda taşmakta ve makine dairesi içerisi su ile dolmaktadır. Ayrıca, üstte bırakılan pencere seviyesi kadar hacim depoda kayıp durumdadır ve pencerenin kapatılmasıyla bu hacim kullanıma kazandırılır. Havalandırma ile ilgili başka detaylar "Havalandırma" başlık bölümünde incelenebilir.

3. Su izolasyonu : Makine daireleri içerisi boş olduğundan negatif yönde yani dışarıdan içeriye su sızıntısı olur. Bunu önlemek için ilk olarak dışarıdan su izolasyonu yapmak gerekir. Bunun için çeşitli izolasyon malzemeleri ile gerektiği gibi uygulama yapılır. Dışarıdan yapılamadığında veya yetersiz kaldığı durumlarda, içeriden izolasyon uygulanır. Mak. dairesi üzeri çim, bitki vb. sulak yer olacaksa üzerine özellikle dışarıdan izolasyon yapılmalıdır.

4. Rogar : Makine dairesi içerisinde mutlaka doğal gider  olmalıdır.  doğal gider ani su basmalarını da karşılayacak kapasitede olmalıdır. Aşırı yağışlı günlerde dışarıda alt yapı şebekesinde olabilecek tıkanmalar, geri tepmeler düşünülerek doğal rogar yapılmaldır.  Böyle bir risk var ise, doğal gider yerine dalgıç pompa ile biriken suyu dışarı atmak daha iyi olacaktır. Hiçbir çözüm uygulanmazsa, makine dairesinde birikecek sular, yükselerek tüm ekipmanlara telafisi çok masraflı zararlar verir.

5. Kanal : Makine dairesi ve galerilerin zeminindeki tüm suyu toplayacak ve doğal gidere aktaracak şekilde eğimli kanallar yapılmalıdır. Kanallar ortada yürüme yerlerinde değil, ekipman yanlarında ve duvar diplerinde boydan boya olmalıdır.

6. Yol : Orta bölüm yürüme yolu olarak seçilmeli, yol genişliği en az net 80 cm, zemin ile üst tavan arasındaki mesafe en az net 200 cm olmalıdır.  

7. Ekipman Altı : Tüm ekipmanların konulduğu zemin, genel olarak kenarda ve orta yürüme yolundan yüksekte olmalıdır. Pompa benzeri çürüyen malzemeler yoldan yaklaşık 20-25 cm yüksekte olmalıdır. Polyester, pvc, plastik gibi malzemeler su ve nem içerisinde olabilir ancak temizlik için, yerine göre yoldan 10 cm yukarda olmasında fayda vardır. Zemin seramik ile kaplanmalıdır.

8. Zemin :  Ekipman altları, yolar ve kanallar gibi tüm zemin seramik ile kaplanmalıdır. Seçilecek seramik kaygan olmamalı, mümkün olduğunca büyük ebatlı ve açık renkte olmaldır. Altı boş kalan seramik kolayca kırılacağından altının dolu oluğuna dikkat edilmlidir.

9. Duvar ve Tavan :  Makine dairesi duvarları ve tavan, ileride olabilecek çatlamalar, sızıntılar vb. durumlarda gözlemleme yapabilmek için sıva ve seramik yapılmamalı, sadece beyaz renkte boyanmalıdır. Kaba inşaat aşamasında mümkünse düzgün yüzeyli kalıplar kullanılmalı, sonrasında sadece gerekli düzeltmeler ve tamiratlar yapılmalı,  ama sıvanmamalıdır. Her yıl sezon hazırlığında duvar ve tavan boyanarak yenilenebilir.  Seramik yapılacaksa, mutlaka alttan çok iyi bir su izolasyonu yapmalıdır. Duvar seramikleri açık renkte olmalı;  kir tutmaması ve kolay yıkanabilmesi için pürüzsüz ve kaygan olmalıdır.

10. Seviye Göstergesi :  Makine dairesine bağlı su deposu, denge deposu gibi su tesislerindeki su doluluk miktarını görmek için, makine dairesi içerisinde seviye göstergesi yapılır. Böylece personel hem makine dairesi içerisinde depolardaki suyu görebilecek ve hem de gidip depo kapaklarını açmak zorunda kalmayacaktır.

ASTRAL HAVUZ EKİPMANLARI, ASTRAL HAVUZ POMPALARI 

11. Ekipman Yerleşimi : Zemine konulacak pompa filtre vb. ekipmanlar ile duvar arasında az da olsa bir boşluk bırakılmalı, orta yola taşmamalı;  birbirine engel olmamalı, birbirinden negatif etkilenmemeli; hidroforlar, pompalar, havuz pompaları, filtreler, dezenfektanlar vb. gruplara ayırarak yerleşim yapılmalıdır. Orta bölüm, merkez ve yol kabul edilerek, ekipmanlar çember şeklinde duvar kenarına yerleştirilmelidirler. En nemsiz kabul edilen bölgelere çürüme ihtimali olan malzemeler yerleştirilmelidir. Pompalar emiş depolarına mümkün olduğunca yakın olmalı ve emiş boru çapları mümkün olduğunca büyük seçilmelidir. Duvara asılan ekipmanlar çabuk çürümeyen sağlam kelepçeler ile sabitlenmelidirler. Borular mümkün olduğunca yerde beton veya şap içerisinden geçirilmeli, açıktan geçenler duvardan geçirilmeli, ayak altında kırılmaya müsait boru yerleşimi yapılmamalıdır. Yukardan asılı halde boru geçişleri yapılmamalıdır. Elektrik panoları kesinlikle yerden en az 1 metre yukarıda olmalıdır.

12. Merdiven : Makine dairesine giriş zemin katta değilse veya normal bir merdivenle olamıyorsa, kapaktan içeriye düz inişli gemici merdiveni yapılmalıdır. Merdiven mutlaka sağlam olmalı ve paslanmaya karşı boyanmalıdır.  

13. Kapak : Makine dairesine dışardan su girmemesi için kapak yeri dışarı zeminden yüksekte yapılmalıdır. Kapak, içerdeki nemin dışarı çıkması için mümkünse boşluklu veya delikli malzemeden imal edilmiş olmalıdır. Kapak malzemesi siyah sac olursa mutlaka paslanmaya karşı boyanmalıdır. Kapak üst rengi dış mekana uyumlu olmalıdır. Kapak genişliği en az 70x70 cm olmakla birlikte içerideki malzemenin geçebileceği genişlikte olmalıdır. Ayrıca, duvar yıkılması, göçük, doğalgaz patlaması vb. tehlike bölgelerinde kapak yeri yapılmamalıdır.  

14. Aydınlatma : Makine dairesi içerisi aydınlatması düşük enerji kullanan ama yüksek ışık veren floresan gibi lambalarla aydınlatılmalı ve ışık verimi almak için tavan ve duvarlar beyaz renkte boyanmalı, mutlaka tavandan aydınlatma yapılmalıdır. Filtre, pompa gibi kullanırken ve bakım yaparken yüksek ışık gerektiren bazı ekipmanların üzeri özel olarak aydınlatılmalıdır.